Kormoran

Kormoran Phalacrocorax carbo

Ptak wodny przeważnie ciemno ubarwiony. Generalnie czarny z zielonym czy też niebieskim metalicznym połyskiem. Młode osobniki mają jasny niemal biały brzuch. Posiadają charakterystyczny wydłużony tułów. Dziób mocny, długi, hakowato zakończony. Wszystkie 4 palce spięte błoną pławną zakończone silnymi pazurami, umożliwiającymi stabilne trzymanie się gałęzi. Długość ciała (wraz z dziobem i ogonem) dochodzi do 1m, natomiast rozpiętość skrzydeł waha się od 130-160cm.

Kormoran występuje zarówno na wybrzeżu jak i na zbiornikach śródlądowych, tworząc często duże kolonie lęgowe. Czynnikiem determinującym lokalizację i wielkość kolonii jest zasobność żerowisk i możliwość umieszczenia gniazda. W Polsce buduje on swoje gniazda głównie z gałęzi na drzewie, często w sąsiedztwie czapli siwej. O obecności kormoranów na danym obszarze świadczą również obielona odchodami drzewa, które to niestety ze względu na silne zakwaszenie podłoża obumierają w ciągu kilku lat.  Samica znosi najczęściej 3-4 jaja z których po upływie 24 dni wykluwają się młode. Pisklęta są typowymi gniazdownikami, wykluwają się nagie, ślepe i dopiero po kilku dniach pokrywają się ciemnym puchem. Młode karmione są częściowo strawionymi rybami, przez oboje rodziców. Podczas upałów rodzice w dziobie przynoszą  potomstwu wodę.

Często można zauważyć kormorana siedzącego nad brzegiem lub na drzewie z rozpostartymi skrzydłami. W odróżnieniu od innych ptaków wodnych kormorany nie natłuszczają swoich piór przez co te przemakają i wymagają suszenia. Zmoczone pióra zwiększają ciężar właściwy ptaka, dzięki czemu łatwiej i głębiej mogą nurkować.

Kormoran określany jest jako monofag i ichtiofag, co oznacza że jego wyłącznym pożywieniem są ryby. Dziennie zjada on około 0,5kg ryb. Z szeregu prac naukowych jednoznacznie wynika, że głównym pożywieniem tego ptaka są gatunki ryb najliczniejsze w danym środowisku, czyli tym samym najłatwiej dostępne tj. kiełb, jazgarz, płoć, okoń czy leszcz. Ze względu na swą rybożerność kormoran określany jest mianem konkurenta człowieka i przyczynia się do uznania go za swoistego „szkodnika rybackiego”. Biorąc pod uwagę bazę pokarmową, stwierdzenie to wydaje się być nieprawdziwym, ponieważ takie ryby jak kiełb, jazgarz czy płoć uważane są za najmniej wartościowe gospodarczo, a tym samym rzadko poławiane przez rybaków.  Popularne wyobrażenie o szkodliwości kormorana kształtują jednak rzadkie wypadki poławiania przez ptaki ryb wysoko cenionych gospodarczo (tj. szczupak czy węgorz) o znaczących rozmiarach.

Kormoran był w przeszłości gatunkiem rzadkim i gniazdującym najczęściej na wybrzeżu.  W ciągu ostatnich 30 lat znacznie zwiększył swoją liczebność  oraz zasięg. Z całą pewnością decydującym czynnikiem mającym wpływ na liczebność populacji jest dostępność pożywienia. Biologiczne zanieczyszczenie wód  (bezpośrednio wynikające z działalność człowieka) i tym samym wzrost azotanów i fosforanów w rzekach i jeziorach (ich eutrofizacja) skutkował najpierw wzrostem bakterii i pierwotniaków, potem planktonu, a następnie ryb planktonożernych. Jednocześnie nieracjonalna gospodarka rybacka, nastawiona na połów dużych ryb drapieżnych i kłusownictwo sprawiły, że wzrosła liczebność bazy pokarmowej kormoranów, a w konsekwencji i ich samych. Wzrost populacji kormorana i jej przyczyny wyraźnie pokazują, iż każda ingerencja człowieka w środowisko naturalne wiąże się z określonymi skutkami.

Przydatne linki:

Strategia zarządzania populacją kormorana w Polsce
 

Kormoran z rozpostartymi skrzydłami, suszacy pióra w Słońcu. fot. Wojciech Woch
Kolonia lęgowa kormorana w Kątach Rybackich. fot. Wojciech Woch
Kormorany w locie. fot. Wojeciech Woch
Rysunek kormorana na gałęzi. Projekt MERGUS Dawid Kilon